Zagrożeniem dla „tolerancji i otwartości Turcji” nazwał wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej Margaritis Schinas przywrócenie meczetu w dawnej chrześcijańskiej świątyni Hagia Sophia w Stambule. Jego zdaniem należało raczej zachować „uznany międzynarodowo” dotychczasowy muzealny status tej historycznej budowli.
Po decyzji najwyższego sądu administracyjnego Turcji, anulującej decyzję prezydenta Mustafa Kemala Atatürka z 1934 roku o przekształceniu Hagii Sophii w muzeum, Schinas przypomniał słowa obecnego szefa państwa Recepa Tayyipa Erdoğana, który jako premier w 2010 roku oświadczył, że Stambuł ze swoją sztuką, kulturą, cywilizacją, ludnością jest „miastem europejskim”, które „kształtowało kulturę europejską i było przez nią kształtowane”. – Tego ducha chcemy dzisiaj odczuwać, tego oczekujemy od prezydenta Erdoğana po 10 latach” – dodał Margaritis Schinas.
Wesprzyj nas już teraz!
Jednak ostatecznie szef tureckiego państwa podpisał dekret przekształcający Hagię Sophię w meczet, podporządkowując tę starożytną budowlę urzędowi ds. religii.
Po ogłoszeniu tej decyzji włoska europosłanka Patrizia Toia uznała, że ów akt stanowi wyraz „zamknięcia na dialog międzyreligijny”, ale także „zdrady korzeni i historii Turcji, wbrew temu co twierdzi prezydent Erdoğan, gdy mówi o narodowej suwerenności”. Wezwała tureckie władze, by zobowiązały się do „poszanowania prawdziwej istoty tego wielkiego kraju, jakim jest Turcja i miasta Stambułu, jednego z najpiękniejszych na świecie właśnie za sprawą wielowiekowego nakładania się różnych kultur i religii”.
Hagia Sophia uchodzi za najwspanialszą budowlę pierwszego tysiąclecia po Chrystusie. Powstała jako chrześcijańska świątynia Mądrości Bożej. Wzniesiono ją z rozkazu cesarza Justyniana w 537 r. na ruinach wcześniejszego kościoła z IV wieku. Po upadku Konstantynopola 29 maja 1453 roku szybko została przekształcona w meczet – m.in. dobudowano do niej cztery minarety. W 1934 roku decyzją prezydenta Atatürka stała się muzeum. Od lat podejmowane były przez wyznawców islamu próby wymuszenia na władzach, by Hagia Sophia z powrotem była meczetem.
KAI
MWł