Zamknięte witryny

Na rynku w Krakowie zaczepił mnie członek bractwa rekonstrukcyjnego. Zainteresowała go moja czapka – popularna przed laty maciejówka. Młodzieniec był jej krojem i fasonem zachwycony – koniecznie chciał się dowiedzieć, kto mi ją uszył. Podałem mu adres warszawskiego rzemieślnika, doradziłem też wizytę u drugiego niezłego fachowca. On żalił się, że przed paru laty „zlikwidował się” bardzo dobry zakład w Krakowie…

Dla pokolenia naszych dziadków rzemiosło było naturalnym elementem rzeczywistości. Chodziło się do szewca podzelować buty (rzadziej zamówić – to jednak był koszt). Starą wyleniałą szczotkę fachowiec przywracał do użytku, nie myląc przy tym, czy włosie ma być z końskiej grzywy czy z ogona… Rymarz dorobił nową rączkę do walizki lub wymienił jej pokrycie. Działali introligatorzy i ramiarze. Ślusarz umiał dorobić kluczyk do przedwojennej kłódki albo uszkodzoną część dowolnego urządzenia domowego.

Z dzieciństwa pamiętam już niewiele zakładów rzemieślniczych. Gdy kończyłem podstawówkę, ich czas dobiegał końca. Kojarzę jeszcze dwa zakłady rymarskie opodal mojego domu. Wiem, gdzie przezwajano silniki, gdzie nabijano gazem naboje do syfonów; pamiętam, gdzie można było oddać parasol do naprawy. Pamiętam zakład, w którym „podnoszono oczka” – czyli naprawiano pończochy i rajstopy. Pamiętam człowieka wędrującego po podwórkach ze zmyślną maszynką do ostrzenia noży i nożyczek. Warszawska Praga czasów mojej wczesnej młodości była już światem zabitych deskami witryn. W starych kamienicach na parterach straszyły puste lokale po dziesiątkach sklepów i warsztatów rzemieślniczych, które kiedyś zamknięto i już nigdy nie ożyły.