Urzędnicy UE są usatysfakcjonowani osiągnieciami w zakresie budowania unii energetycznej w ciągu ostatnich pięciu lat. Postulują jednak, by włożyć więcej wysiłku w celu poprawienia efektywności energetycznej i podniesienia udziału energii z odnawialnych źródeł, Czwarte sprawozdanie KE w zakresie tworzenia unii energetycznej i zarysowana strategia jest wyjątkowo niekorzystna dla Polski. Ucierpią także Słowacy i Czesi.
– Setki godzin negocjacji i prawie pięć lat prac w sprawie osiągnięcia unii energetycznej przyniosły efekty. Prace są prawie na ukończeniu – twierdzi szef ds. polityki klimatyczny UE, komisarz Miguel Arias Cañet. Zastrzegł on w rozmowie z portalem Euractiv, że UE ma obecnie „najbardziej ambitne i zaawansowane ramy klimatyczne oraz energetyczne” na świecie.
Wesprzyj nas już teraz!
Regularny coroczny przegląd, ostatni w ramach obecnej Komisji, ujawnił, że unia energetyczna „wniosła znaczący wkład w wzmocnienie bezpieczeństwa energetycznego Europy”.
„Z opublikowanego sprawozdania na temat stanu unii energetycznej wynika, że Komisja w pełni zrealizowała swoją wizję strategii na rzecz unii energetycznej” – czytamy na stronie KE.
Europa przoduje w walce z „ociepleniem klimatu” i „jest na dobrej drodze do pełnego wprowadzenia czystej energii oraz wykorzystania oferowanych przez nią możliwości gospodarczych, tworzenia wzrostu gospodarczego i miejsc pracy a także do zapewnienia konsumentom zdrowszego środowiska”.
Unia energetyczna ma się przyczynić do szybszego przejścia na „czystą energię” w kluczowych sektorach europejskiej gospodarki, zgodnie z zobowiązaniami wynikającymi z porozumienia paryskiego.
Projekt Jean-Claude’a Junckera z 2014 r. zakładał „jednolitą, wzajemnie połączoną, bezpieczną i zrównoważoną unię energetyczną”.
KE przedstawiła dwa dokumenty ukazujące postępy poczynione w dziedzinie pozyskiwania energii ze źródeł odnawialnych i efektywności energetycznej. Zaprezentowała również sprawozdanie z wdrażania strategicznego planu działania na rzecz baterii oraz komunikat w sprawie skuteczniejszego i bardziej demokratycznego procesu podejmowania decyzji w unijnej polityce energetycznej i klimatycznej.
Wiceprzewodniczący Maros Sefcovic, odpowiedzialny za unię energetyczną, powiedział, że „w celu transformacji sektora energetycznego, musieli gruntownie zmienić politykę w zakresie energii i klimatu: dokonując nie samych kosmetycznych muśnięć, lecz poważnych zmian systemowych”.
Dodał, że obecnie inwestycje w UE nastawione są na „przyszłościowe technologie”. Uruchomiono środki wspierające przemysł, np. produkcję baterii w Europie. Wszystkie kraje będą musiały szybko wyasygnować środki „w zakresie energii, klimatu, mobilności i wszystkich innych powiązanych obszarów, tak aby Europa utorowała drogę do osiągnięcia neutralności klimatycznej do połowy tego stulecia”.
Komisarz do spraw polityki klimatycznej i energetycznej Miguel Arias Canete stwierdził: Europa posiada obecnie najbardziej ambitne i zaawansowane na świecie ramy w zakresie klimatu i energii. Uzgodniliśmy wszystkie przepisy, aby zapewnić osiągnięcie celów wyznaczonych na 2030 r., jednocześnie podnosząc docelowe poziomy w zakresie energii ze źródeł odnawialnych i efektywności energetycznej. Unia energetyczna to jednak coś więcej niż przepisy i strategie polityczne: uruchomiliśmy rekordowe poziomy inwestycji w czystą energię w Europie, wynegocjowaliśmy porozumienie paryskie i doprowadziliśmy do jego szybkiego wejścia w życie, jeszcze bardziej zintegrowaliśmy europejski rynek energii i zarysowaliśmy długoterminową wizję Europy neutralnej dla klimatu do roku 2050. Jest jeszcze jednak wiele do zrobienia. Musimy utrzymać rozwój odnawialnych źródeł energii w całej Europie i zwiększyć wysiłki na rzecz większej oszczędności energii. Musimy zaangażować się w proces transformacji w znacznie pilniejszym trybie niż dotychczas. W oparciu o naszą strategię osiągnięcia neutralności dla klimatu do 2050 r. wskazaliśmy w jaki sposób można tego dokonać, i przedstawiliśmy gruntowną analizę przyczyn i sposobów dojścia do tego celu. Wyjaśniliśmy, dlaczego model ten może być powielany przez inne kraje świata oraz jak neutralność klimatyczna, dobrobyt gospodarczy i sprawiedliwość społeczna mogą – a nawet muszą – iść ze sobą w parze.
Jak wskazano w komunikacie Komisji „Czysta planeta dla wszystkich”, transformacja energetyczna wymaga kompleksowej przemiany ekonomicznej i społecznej, angażującej wszystkie sektory gospodarki i grupy społeczne na rzecz urzeczywistnienia neutralności klimatycznej do roku 2050 zgodnie z Agendą 2030 i porozumieniem paryskim.
Kraje będą musiały jeszcze więcej zainwestować w OZE, szybciej pozbyć się „diesli” i „benzyniaków” na rzecz „elektryków”. Europa ma być potentatem w produkcji baterii, które trzeba będzie także zutylizować. Przewiduje się wyższe opodatkowanie energii. W kwestii polityki klimatycznej i energetycznej w UE zostaną wprowadzone zmiany dot. głosowania na rzecz kwalifikowanej większości, by szybciej „przepchać” niewygodne dla danych państw projekty.
Bruksela będzie docelowo ustalać wysokość nowych podatków. Decyzje w tej kwestii także mają zapadać kwalifikowaną większością głosów.
UE ma osiągnąć ogólny cel w zakresie energii odnawialnej na poziomie 20 proc. do końca dekady i chociaż raport utrzymuje, że poszczególne państwa członkowskie mogą nie osiągnąć tego poziomu, stać w miejscu przed 2030 r., kiedy zacznie obowiązywać nowy cel – 32 proc.
W perspektywie krótkoterminowej Komisja wezwała kraje zmagające się z trudnościami do korzystania z nowej funkcji prawa energetycznego, która pozwala na transfer danych statystycznych między państwami członkowskimi.
Luksemburg i Litwa niedawno skorzystały z tego mechanizmu, a Wielkie Księstwo zapłaciło państwu bałtyckiemu około 10 milionów euro za prawo do przeniesienia nadwyżkowych danych w zakresie OZE na własne konto, aby móc spełnić wymagany cel dot. OZE do 2020 roku.
Jednak po 2020 r. Komisja wezwała państwa członkowskie do „dalszego zwiększania wysiłków” w celu wykorzystania większej mocy odnawialnej i zmniejszenia zużycia energii.
Bruksela narzeka na wzrost konsumpcji energii, wskazując, że przyczyniła się do tego sroga zima w niektórych regionach.
Negocjatorzy z Komisji Europejskiej, Parlamentu i Rady zawarli też umowę w sprawie rozporządzenia dotyczącego zarządzania unią energetyczną po całonocnej sesji, podczas której zgodzili się dążyć do „zerowej gospodarki węglowej” „tak wcześnie, jak to możliwe”, z budżetem węglowym i strategiami krajowymi do 2050 roku.
Zgodnie z nowym prawem państwa członkowskie są zobowiązane do przedłożenia Komisji projektów planów energetycznych i klimatycznych, tak aby władza wykonawcza UE mogła sprawdzić, czy poszczególne polityki przyczynią się na przykład do wystarczającej redukcji emisji CO2.
KE przedstawi zalecenia dla państw do czerwca.
Transformacja energetyczna, którą przewidują brukselscy urzędnicy, szczególnie dotknie kilka regionów Unii Europejskiej, znajdujących się głównie w Polsce.
Zmiany będą także dotkliwe dla Czech, Rumunii czy Bułgarii.
Raport przewiduje łączną utratę miejsc pracy w elektrowniach opalanych węglem i w kopalniach w całej Unii do roku 2025 r. na poziomie 77 tys., a w roku 2030 ma to być już 160 tys.
Najwięcej miejsc pracy ubędzie w Polsce – 41 tys. Głównie chodzi o Śląsk.
Trzy regiony w Czechach, Rumunii i Bułgarii stracą prawdopodobnie ponad 10 tys. miejsc pracy. Regiony o największej liczbie zagrożonych miejsc pracy znajdują się w Polsce, Czechach, Rumunii, Bułgarii, Niemczech i Grecji.
Transformacja energetyczna wpłynie na życie wielu obywateli UE, W pierwszej kolejności jednak dotknie 41 regionów górniczych. To one, jak zaznaczono w raporcie, będą musiały „wiele poświęcić” dla unijnej polityki klimatycznej.
Zgodnie z Agendą Zrównoważonego Rozwoju 2030, będzie wygaszany przemysł w niektórych krajach, by nie stanowił konkurencji dla innych, bardziej zaawansowanych i ograniczana produkcja, by pozbyć się konkurencji o surowce.
Źródło: europa.eu / forsal.pl / euractiv.com
AS
