Sztuka o śmierci

Temat śmierci w nierównym stopniu poruszał wyobraźnię artystów reprezentujących wszystkie dziedziny sztuki. Podczas gdy niektórzy traktowali umieranie jako przejście do innego życia, inni uważali je za definitywny koniec egzystencji człowieka. Dla pierwszych śmierć jawiła się jako głębokie misterium, drudzy sprowadzali ją do zwykłego biologicznego zjawiska. Sposób ujęcia tego motywu zależał najczęściej od stanu ducha twórcy i religijności ludzi epoki, w której działał.

Tradycja otaczania szczególnym szacunkiem śmierci i wszystkiego co z nią związane w kulturze europejskiej sięga czasów antycznych. Wymownego przykładu stosunku cywilizacji klasycznej do szczątków doczesnych i pamięci po tych, którzy odeszli, dostarcza konflikt Antygony z Kreonem czy też znamienne słowa Hektora skierowane do wroga: Ciała ja twego nie zelżę okrutnie, gdy Dzeus mi pozwoli odnieść nad tobą zwycięstwo potężne i wywlec twą duszę (Homer, Iliada, pieśń XXII). Pomimo to ani Grecy, ani Rzymianie nie wypracowali jednorodnej doktryny życia pośmiertnego. Choć przekonani o istnieniu duszy, nie wiedzieli jednak, jaka ona jest i gdzie przebywa. Nie wierzyli w kontynuację ziemskiego życia i z tego powodu wszelkie dociekania na ów temat ograniczały się jedynie do dysput filozoficznych nad naturą śmierci i jej rodzajami, które z powodzeniem zastąpiły wiarę w rodzime bóstwa. Ślady tych rozważań odnajdujemy w dziełach Cycerona i Seneki.