IPN już 9 miesięcy temu skierował wniosek o pomoc prawną ws. obławy augustowskiej do Rosji. Pytał w nim m.in. o lokalizację dołów śmierci ofiar obławy. Do tej pory Rosja milczy. Na wcześniej słane do Federacji Rosyjskiej podobne wnioski, choć odmownie, odpowiadano o wiele szybciej. Czy więc tym razem odpowiedź może być inna?
Prokuratura IPN Białystok śledztwo w sprawie obławy augustowskiej prowadzi od roku 2001. Już wielokrotnie zwracała się o pomoc prawną do Rosji, jednak ani razu nie dostała od tego państwa pozytywnej odpowiedzi. Ostatni wniosek w tej sprawie został skierowany do Federacji Rosyjskiej w lutym 2018 roku. Poproszono w nim m.in. o udostępnienie kopii dokumentów dotyczących operacji wojskowych przeprowadzonych przez oddziały 50 Armii ZSSR w lipcu 1945 roku w rejonie Puszczy Augustowskiej. Siłami właśnie tej armii, w zasadniczej mierze, przeprowadzono obławę augustowską.
Wesprzyj nas już teraz!
Proszono też odpowiednie organy Federacji Rosyjskiej o kopie dokumentów Smiersz, w których zawarte są informacje na temat organizacji i miejsca egzekucji ofiar obławy. Niestety, jak do tej pory, choć minęło już 9 miesięcy od czasu skierowania wniosku, Rosja milczy. „Uprzejmie informujemy, iż strona rosyjska dotychczas nie udzieliła odpowiedzi na wniosek o pomoc prawną opracowany w śledztwie dotyczącym obławy augustowskiej” – czytamy w odpowiedzi na nasze zapytanie skierowane do Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu IPN w Białymstoku. Odpowiedzi udzielił prokurator Janusz Romańczuk, naczelnik OKŚZpNP w Białymstoku.
Obecnie IPN przyjmuje, że najbardziej prawdopodobnym miejscem pochówku ofiar obławy augustowskiej jest uroczysko w Puszczy Augustowskiej, na którym przed wojną stała leśniczówka Giedź. Miejsce to jednak jest położone na terytorium Białorusi, niedaleko Kalet.
Obława augustowska to największa zbrodnia dokonana na mocy dyrektyw władz sowieckich na obywatelach Polski po zakończeniu II wojny światowej. Zasadniczym celem obławy, przeprowadzonej przez Armię Czerwoną, w głównym swoim przebiegu od 10 do 25 lipca 1945 roku, była likwidacja polskich organizacji niepodległościowych, a przede wszystkim oddziałów Armii Krajowej Obywatelskiej, operujących na ziemi suwalskiej, augustowskiej, sejneńskiej i sokólskiej.
Do dziś nie znana jest dokładna liczba ofiar tej ludobójczej akcji, którą historycy umieszczają w przedziale od 592 do nawet około 2 tys. Do chwili obecnej nie znane jest również miejsce dołów śmierci, w których od przeszło 73 lat spoczywają szczątki pomordowanych. Ofiary obławy augustowskiej są upamiętnione m.in. na tablicy umieszczonej w roku 2016 na kolumnie Grobu Nieznanego Żołnierza w Warszawie, gdzie 11 listopada miały miejsce główne uroczystości 100 rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę.
Adam Białous
