W środę w Starym Grodkowie miało miejsce uroczyste odsłonięcie i poświęcenie pomnika żołnierzy z oddziału NSZ kpt. Henryka Flamego „Bartka” zamordowanych podczas operacji „Lawina” w roku 1946 przez komunistyczną bezpiekę.
Uroczystości, zorganizowane przez IPN oraz władze wojewódzkie i lokalne, rozpoczęto Mszą Świętą odprawioną przez ks. bp. generała Józefa Gózdka – biskupa polowego Wojska Polskiego – oraz biskupa opolskiego Andrzeja Czaję.
Wesprzyj nas już teraz!
Po Eucharystii nastąpiło odsłonięcie i poświęcenie pomnika żołnierzy oddziału „Bartka”. Później w sposób symboliczny przedstawiciele IPN oraz wojewoda opolski przekazali pomnik pod opiekę władz samorządowych. Piękną oprawę muzyczną wszystkim tym uroczystościom zapewniła Orkiestra Reprezentacyjna Wojsk Lądowych we Wrocławiu. Asystę honorową pełnili żołnierze WP z 1 Pułku Saperów w Brzegu.
Upamiętnienie-mauzoleum w Starym Grodkowie składa się z rekonstrukcji szkieletu budynku wysadzonego w powietrze wraz z zamkniętymi tam żołnierzami „Bartka”. Miało to miejsce jesienią 1946 roku. We wnętrzu rekonstrukcji budynku umieszczono naturalnej wielkości szklane plansze-postaci symbolizujące członków oddziału kpt. Henryka Flamego. Pomnik stanowi też kilkumetrowej wysokości kamienny krzyż, a miejsca, w których IPN odnalazł szczątki żołnierzy „Bartka” oznaczono symbolicznymi kamiennymi mogiłami.
Instytut Pamięci Narodowej wielokrotnie prowadził badania w miejscach, co do których zachodziło podejrzenie, że mogą tam znajdować się szczątki zamordowanych przez UB żołnierzy „Bartka”. Podczas II etapu działań (2016) w Starym Grodkowie odkryto masowe mogiły, w których znajdowały się zarówno szczątki ludzkie, posiadające uszkodzenia właściwe dla eksplozji i postrzałów, jak i liczne artefakty (m.in. ryngrafy, krzyż harcerski, a także kartka z zapisaną pieśnią żołnierską). Odnaleziono też kilka indywidualnych jam grobowych i fragmenty spalonych rzeczy osobistych. Szczątki żołnierzy „Bartka” odnaleziono, jak na razie, jedynie w Starym Grodkowie.
Kpt. Henryk Flame ps. „Bartek”, po zakończeniu wojny, odtworzył oddziały partyzanckie VII Okręgu Śląsko-Cieszyńskiego NSZ. Było to wówczas największe zgrupowanie niepodległościowe na Podbeskidziu ( około 300 żolnierzy), które przeprowadziło tam około 340 akcji zbrojnych. We wrześniu 1946, w wyniku prowokacji bezpieki, co najmniej 150 żołnierzy zgrupowania „Bartka” w kilku transportach zostało wywiezionych na teren dzisiejszego województwa opolskiego i tam, w okolicach miejscowości Stary Grodków, Łambinowice i Barut pod Strzelcami Opolskimi, zamordowanych. Sam kpt. Henryk Flame zginął w wyniku zamachu zorganizowanego przez komunistyczną bezpiekę w grudniu 1947 roku w Zabrzegu.
Główną osobą odpowiedzialną za śmierć około 150 żołnierzy grupy „Bartka” jest, nieżyjący już, Henryk Hugon Wendrowski. Do roku 1944 był on członkiem struktur Komendy Okręgu AK Białystok. W sierpniu 1944 został aresztowany przez NKWD. Zgodził się na współpracę z tą zbrodniczą organizacją i został agentem UB Białystok. Pierwszym dokonaniem Wendrowskiego na usługach bezpieki, było rozbicie sztabu Okręgu AK Białystok. Natomiast już jesienią 1945 roku został włączony do gry operacyjnej mającej na celu rozbicie NSZ na Śląsku. Jesienią roku 1946, pod następnym pseudonimem „kpt. Lawina”, brał walny udział w rozpracowywaniu i likwidacji zgrupowania partyzanckiego NSZ kpt. Henryka Flamego „Bartka”. Za tę zasługę komunistyczne władze mianowały go kierownikiem jednej z sekcji departamentu Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Do końca życia nie stanął przed sądem za swoją zbrodniczą działalność. Zmarł w roku 1997.
Adam Białous
ZABACZ TEŻ:
