„Pomnik Trzech Krzyży w Wilnie – symbol tych, którzy oddali życie w obronie wiary i wolności zostanie odnowiony” – poinformowały lokalne media.
Pełny koszt odnowienia monumentu wyniesie 17 tys. euro. Plany prac przewidują najpierw zdjęcie starej, popękanej elewacji pokrywającej Krzyże, a następnie nałożenie nowej wraz z odmalowaniem pomnika białą farbą. Prace powinny zakończyć się do 1 lipca bieżącego roku.
Wesprzyj nas już teraz!
Według legendy pierwsze trzy drewniane krzyże stanęły na wileńskim wzgórzu, zwanym wówczas Łysą Górą, na pamiątkę męczeńskiej śmierci 7 misjonarzy franciszkanów, których w pierwszej połowie XIV wieku mieli zamordować poganie. Trzej męczennicy mieli zostać powieszeni na krzyżach. Pozostałych strącono w przepaść.
Wsiąkła w wileńską ziemię krew męczenników wydała plon – Litwa wkrótce potem przyjęła chrześcijaństwo.
Pierwszy pisemny dokument mówiący o krzyżach na wileńskim wzgórzu, potwierdza, iż trzy dębowe krzyże ustawione zostały tam około roku 1613. Przetrwały aż do roku 1740, kiedy wymieniono je na nowe. Kolejne „młode pokolenie” drewnianych krzyży, jak odnotowali historycy ustawiono w roku 1869. Dopiero w roku 1916 wileński kapłan Kazimierz Michalkiewicz zorganizował publiczną zbiórkę na budowę trwałych, żelbetonowych krzyży.
Autorem projektu Pomnik Trzech Krzyży, którego wygląd znamy do dziś, był rzeźbiarz Antoni Wiwulski, ten sam artysta, który stworzył niemniej słynny Pomnik Grunwaldzki w Krakowie. Wiwulski jest pochowany na wileńskiej Rossie. Zmarł w roku 1919, biorąc udział w obronie Wilna przed sowieckimi hordami.
Niestety nawet żelbeton, z którego powstał Pomnik Trzech Krzyży, uległ pod naporem nienawiści komunistów do chrześcijańskiego symbolu krzyża. 30 maja 1950 roku, na rozkaz stalinowskich władz, Pomnik Trzech Krzyży wysadzono w powietrze. Aby po pomniku nie został żaden ślad, gruz po nim wywieziono w nieznane do dziś miejsce, natomiast betonową podstawę zakopano.
Wilno zostało pozbawione Trzech Krzyży aż do końca panowania w nim sowieckich władz komunistycznych. Jednak pierwszym co mieszkańcy Wilna zrobili, zaraz po odzyskaniu niepodległości przez Litwę w roku 1989, była odbudowa Pomnika Trzech Krzyży. Litwini i Polacy, na podstawie oryginalnego projektu Antoniego Wiwulskiego, zaledwie w 14 dni, odbudowali pomnik, dodając mu jeszcze 1,5 metra wysokości. Nowy pomnik poświęcono ofiarom komunistycznego terroru. Znów śnieżno białe symbole chrześcijańskiej wiary zajaśniały nad pięknym Wilnem. Znów z góry na prawym brzegu Wilejki, z której oglądać można wspaniałą, usianą wieżami starodawnych kościołów, panoramę Wilna, błogosławią miastu i jego mieszkańcom.
Adam Białous
