Chruszczowowska częściowa destalinizacja, wyścig zbrojeń forsowany przez Związek Sowiecki i mechanizmy funkcjonowania władzy komunistycznej w latach 50., 60., i 70. to główne wątki trzeciej części „Transformacji” w reżyserii Grzegorza Brauna. Premiera filmu zgromadziła w Warszawie prawie pół tysiąca osób.
Wyczekiwana od dawna trzecia część niezwykłego cyklu „Od Lenina do Putina” swoją premierę miała w warszawskim kinie Luna. Pękająca w szwach sala, pomimo niedogodnej pory pokazu (środek tzw. dnia roboczego) to kolejny dowód, że filmy Grzegorza Brauna cieszą się ogromnym zainteresowaniem.
Wesprzyj nas już teraz!
Cykl „Od Lenina do Putina” z założenia ma składać się z pięciu około godzinnych części filmów dokumentalnych, w których reżyser przedstawia kulisy powstania i rozwoju ideologii komunistycznej w Związku Sowieckim, a także ukazuje funkcjonowanie państwa totalitarnego, które dzięki aparatom terroru, agentury i propagandy dąży do światowej rewolucji komunistycznej.
W trzeciej części autor skupił się na latach 50., 60. i 70., tj. okresie częściowej destalinizacji, a następnie rządach Leonida Breżniewa, który zastąpił Nikitę Chruszczowa na stanowisku I sekretarza Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego. Reżyser zwraca również uwagę na drugie dno wydarzeń w Związku Sowieckim. Dzięki żmudnej pracy historyków i twórców filmu widz dowiaduje się, na jak wielką skalę rozrosła się propagandowa fasada Sowietów, którzy szykują się do podboju kosmosu, a de facto są krajem o zrujnowanej gospodarce, gdzie miliony obywateli cierpią niedostatek, poniewierkę i mordercze represje.
Film ukazuje również, jak wielką rolę w polityce Chruszczowa odgrywały działania dezinformacyjne wobec Zachodu. Rozdmuchane ponad wszelką miarę rzeczywiście dawały obraz potęgi Związku Sowieckiego, z którym musiały liczyć się wszystkie kraje Europy oraz świata. Gwarantem funkcjonowania państwa sowieckiego, bez którego trudno sobie je wyobrazić był aparat wywiadowczy i kontrwywiadowczy KGB. Ta wewnętrzna tajna policja skupiała na Zachodzie 5 do 7 tysięcy ludzi, a wewnątrz kraju miliony oficerów i donosicieli, dzięki którym Związek Sowiecki mógł faktycznie istnieć i budzić respekt.
Wielką zaletą trzeciej części „Transformacji” jest udział w niej wybitnych polskich historyków oraz sowietologów. W filmie możemy posłuchać również byłych agentów GRU, a obecnie antykomunistycznych publicystów – Wiktora Suworowa oraz Władimira Bukowskiego, którzy system sowiecki znają od podszewki. Oprócz znanych z poprzednich części „Transformacji” Jerzego Targalskiego, Sławomira Cenckiewicza czy Stanisława Michalkiewicza, znalazły się również wypowiedzi Ariela Cohena, amerykańskiego politologa, znawcy tematyki komunistycznej.
Całość dopełniona autentycznymi nagraniami archiwalnymi oraz świetnymi animacjami przygotowanymi przez Michała Czubaka tworzy niezwykle interesujący dokument, który z niebywałą dokładnością opisuje okres jednego wielkiego „blefu” ze strony Chruszczowa oraz rzekomą odnowę, która miała przyjść wraz z nastaniem rządów Leonida Breżniewa. „Transformacja III”, opatrzona jest również wątkami polskimi, w których przedstawione są m.in. kulisy wyboru Edwarda Gierka na stanowisko I Sekretarza PZPR, a także działalność ówczesnego szefa MON gen. Wojciecha Jaruzelskiego.
Trzecia część cyklu „Od Lenina do Putina” staje się pozycją obowiązkową dla każdego zainteresowanego okresem komunizmu, panującego w Związku Sowieckim i państwach satelickich. Rzetelna i ciężka praca, ogromna wiedza i niezwykła erudycja to znaki rozpoznawcze Brauna, który dzięki swej działalności upowszechnia wiedzę Polaków nt. funkcjonowania sowieckiego systemu totalitarnego. Dzięki Grzegorzowi Braunowi oraz producentowi cyklu – Robertowi Kaczmarkowi łatwiej również zrozumieć czym była transformacja w Polsce, którą ambasador USA w Polsce Richard T. Davies nazwał „układem Jaruzelski – Geremek”.
Paweł Ozdoba
„Transformacja – od Lenina do Putina”. Część III – „Nomenklatura, dezinformacja i kryzysy kontrolowane”. Reż. Grzegorz Braun, prod. Robert Kaczmarek. Film Open Group, 2014. Film będzie wkrótce dostępny w wolnej sprzedaży tutaj
