W wielu miejscach Polski odbędą się uroczystości związane z 73. rocznicą śmierci Danuty Siedzikówny. Pamięć bohaterki podziemia niepodległościowego, którą w wieku zaledwie 18 lat zamordowano na mocy wyroku komunistycznego „sądu”, z każdym rokiem jest coraz bardziej powszechna i czczona. Piękne, heroiczne życie „Inki” stało się inspiracją dla obecnych pokoleń Polaków.
Centralnym miejscem rocznicowych uroczystości będzie podlaskie miasteczko Narewka – to rodzinne strony „Inki”. Tam w niedzielę 25 sierpnia w kościele pw. św. Jana Chrzciciela o godzinie 11:00 odprawiona zostanie uroczysta Msza święta w intencji poległych w obronie ojczyzny. Wezmą w niej udział m.in. młodzi uczestnicy XI Podlaskiego Rajdu Pieszego Śladami 5. i 6. Brygady Wileńskiej AK. Po Mszy świętej – pod znajdującym się tu pierwszym w Polsce pomnikiem Danuty Siedzikówny – zostaną złożone kwiaty i zapalone znicze. W Narewce „Inka” chodziła do szkoły powszechnej. Szkoła ta po wojnie otrzymała komunistycznego patrona – patronat zniesiono dopiero na mocy ustawy dekomunizacyjnej.
Wesprzyj nas już teraz!
Dalsza część uroczystości będzie miała miejsce pod pomnikiem Danuty Siedzikówny „Inki”, który od roku 2017 stoi w parku nieopodal siedziby Nadleśnictwa Browsk w Gruszkach, wsi położonej zaledwie kilka kilometrów od Narewki. Leśnicy, którzy ufundowali tu pomnik „Inki” podkreślają, że narodowa bohaterka była związana ze służbą leśną. Jej ojciec Wacław Siedzik był znanym w całej okolicy ze swojego szczerego patriotyzmu leśniczym.
Piękną wymowę będą miały uroczystości rocznicowe w Starogardzie Gdańskim. W najbliższą niedzielę w tamtejszym kościele pw. św. Katarzyny zostanie odsłonięta tablica w kształcie serca upamiętniająca Danutę Siedzikównę. Na jej wykonanie zebrano społecznie ponad 4 kg srebra. Pomysłodawcą akcji „Serce dla Inki”, wskutek której powstało to upamiętnienie, jest ks. dr Jarosław Wąsowicz, salezjanin. Jest on też autorem bardzo ciekawej książki „Danuta Siedzikówna ps. Inka (1928-1946). Pamięć i tożsamość”.
Srebrne tablice w kształcie serca dla Inki powieszono już uroczyście w kilku kościołach w Polsce oraz poza granicami kraju – m.in. w kościele św. Michała Archanioła w Butrymańcach na Litwie. Akcja „Serce dla Inki” zrodziła się, gdy kilka lat temu na Cmentarzu Garnizonowym w Gdańsku odnaleziono szczątki Danuty Siedzikówny. Kampania polega na zbieraniu od darczyńców uszkodzonej biżuterii srebrnej, aby później móc ją przetopić na srebrne serca. Są one umieszczane w kościołach wraz z tablicami upamiętniającymi „Inkę”.
Wydarzeniu w Starogardzie Gdańskim towarzyszyć będzie panel dyskusyjny z udziałem m.in. ks. dr. Jarosława Wąsowicza oraz Piotra Szubarczyka z Instytutu Pamięci Narodowej. Historycy rozmawiać będą o roli i znaczeniu tzw. drugiej konspiracji. Popołudniu na miejskim rynku odbędzie się koncert okolicznościowy.
Natomiast w Gdańsku – oprócz uroczystości rocznicowych na Cmentarzu Garnizonowym, na którym znajduje się grób „Inki” – 28 sierpnia IPN organizuje „spacer historyczny śladami Danuty Siedzikówny”, zaś o godzinie 18.30 w kościele Salezjanów pw. św. Jana Bosko w Gdańsku odprawiona zostanie rocznicowa Msza św.
Uroczystości z okazji 73. rocznicy śmierci „Inki” zaplanowano w bardzo wielu miastach całej Polski, gdzie już stoją pomniki narodowej bohaterki – m.in. w Krakowie, Warszawie, Białymstoku, Miłomłynie i Kartuzach. Postać, Danuty Siedzikówny „Inki” coraz częściej inspiruje m.in. instytucje samorządowe czy stowarzyszenia do nadawania jej imienia ulicom, skwerom, szkołom oraz stawiania jej pomników.
Danuta Siedzikówna przyszła na świat 3 września w roku 1928 w miejscowości Olchówka niedaleko Narewki (dawne woj. białostockie). Lata dziecięce przeżyła wraz z rodzicami i dwiema siostrami w leśniczówce Guszczewina. Jej ojciec Wacław Siedzik był leśniczym, który bardzo aktywnie uczestniczył w życiu społecznym. Cała rodzina Siedzików była związana ze służbą leśną. Byli oni gorącymi patriotami. Wacława Siedzika w roku 1940 sowieci wywieźli na Sybir. Udało mu się wprawdzie opuścić ZSRR z armią gen. Andersa, ale wkrótce potem zmarł z wycieńczenia. Mamę „Inki” – Eugenię – Niemcy za działalność konspiracyjną w AK rozstrzelali w roku 1943. Zbrodni tej prawdopodobnie dokonali w okolicach Białegostoku, gdzie Eugenia Siedzik była więziona. Osieroconymi pannami Siedzikównymi zajęła się babcia.
Danka Siedzikówna wraz z siostrą w grudniu roku 1943 wstąpiła do AK. Ostatnim oddziałem w jakim służyła jako sanitariuszka była 5. Wileńska Brygada Armii Krajowej dowodzona przez mjr. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszkę”. – Inka była bardzo odważną dziewczyną. Pamiętam jak mi mówiła: „Józek ja nigdy nie zdradzę. Zginę, ale nie zdradzę”. Dotrzymała słowa – wspominał swą koleżankę z 5. Wileńskiej Brygady AK leciwy kapitan Józef Rusak ps. „Bylina”.
18-letnia Danuta Siedzikówna w lipcu 1946 roku trafiła do więzienia UB przy ul. Kurkowej w Gdańsku. Po brutalnym śledztwie i pełnym fałszerstw procesie „Inka” została skazana na śmierć. Wyrok przez rozstrzelanie wykonano 28 sierpnia 1946 roku w gdańskim wiezieniu UB. Na chwilę przed śmiercią „Inka” krzyknęła: „Niech żyje Polska!”.
W roku 2015 zespół IPN pod kierownictwem prof. Krzysztofa Szwagrzyka odnalazł szczątki „Inki” na cmentarzu w Gdańsku. 28 sierpnia 2016 odbył się uroczysty państwowy pogrzeb Danuty Siedzikówny. Według woli rodziny, która po wojnie zmuszona była przez UB do przeniesienia się z Podlasia na Pomorze Gdańskie, spoczęła na cmentarzu Garnizonowym w Gdańsku.
Adam Białous
