W sam raz na obchody 95. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości ukazała się najnowsza książka Joanny Wieliczki-Szarkowej, poświęcona tym, którzy walczyli o naszą wolność. „Żołnierze niepodległości” to piękny literacki pomnik Polaków – bohaterów mających znaczący wpływ na rodzimą historię XX wieku. To książka, która wciąga i zachwyca.
Wesprzyj nas już teraz!
11 listopada 1918 r. Niemcy podpisały akt zawieszenia broni kończącego działania bojowe Wielkiej Wojny. Tego samego dnia w Warszawie Józef Piłsudski, uwolniony z twierdzy w Magdeburgu, przejął z rąk Rady Regencyjnej władzę wojskową i naczelne dowództwo nad wojskami polskimi. Narodowe Święto Niepodległości – zakazane zarówno podczas okupacji niemieckiej, jak i przez władze komunistyczne – obchodzić będziemy we wszystkich miastach Polski.
Niepodległości naszego kraju nie byłoby, gdyby nie poświęcenie i bohaterstwo wielu tysięcy Polaków. I właśnie o nich przypomina w swojej książce Joanna Wieliczka-Szarkowa, która, jak pisze we wstępie do „Żołnierzy niepodległości” prof. Andrzej Nowak, odnawia ich etos oraz portretuje „najpiękniejsze chwile w życiu najszczęśliwszego pokolenia Polaków w XX wieku: tego, które wywalczyło niepodległość”.
Niektórzy z nich, dodaje Nowak, „swe życie oddali w walce już w roku 1914, 1915, 1918, 1920. Inni żyli jeszcze długo – świadkowie tego etosu. Czy coś jesteśmy im winni? Może namysł nad dzisiejszym sensem niepodległości, nad tym, co my możemy dla niej zrobić. I pracę nad charakterem – naszym i naszych dzieci: żeby do niepodległości dorastać”.
Bohaterzy walki o Niepodległą
Wśród bohaterów książki znajdziemy m.in. postać Walerego Sławka – trzykrotnego premiera Polski, marszałka Sejmu, dyplomowanego podpułkownika piechoty Wojska Polskiego, jednego z najbliższych współpracowników Józefa Piłsudskiego, o którym Janusz Jędrzejewicz pisał, że miał minimalne potrzeby, „pieniędzy nie cenił, nie żądał dla siebie niczego”. Wieliczka-Szarek przedstawia go czytelnikowi, jako osobę niezwykle prawą, bezinteresowną i kryształowo uczciwą, uważaną w swoim środowisku za autorytet moralny.
W „Żołnierzach niepodległości” przeczytamy również o Kazimierzu Sosnkowskim: żołnierzu, który „bez trudu mógł wykładać historię, literaturę czy dzieje sztuki – i to w dziewięciu językach, z łaciną i greką włącznie. Równie dobrze znał się na polityce, ekonomii i wyższej matematyce. Pisał i tłumaczył wiersze, grał na fortepianie i malował”, a na dodatek miał fenomenalną pamięć; Władysławie Belinie-Prażmowskim, kochanym przez żołnierzy członku Związku Walki Czynnej i Związku Strzeleckiego, zawsze pierwszym w boju i ostatnim w odwrocie. To właśnie ten potomek Kozietulskich i Poniatowskich „zardzewiałą szablę ułańską do dawnej chwały przywrócił, widokiem swym tysiące serc poruszył i do żywszego tętna zmusił, tęsknoty tysięcy ziścił, wiarę obudził, piosenkę wojenną Polsce przypomniał, a imię swoje w legendzie zaklął”.
Dzięki Autorce wspomnimy o cichym, pracowitym, „w sercu promiennym, a w myślach dziewiczo białym” Eugeniuszu Małaczewskim. „Walczył za Polskę, śpiewał dla Polski i umarł z myślą o Polsce patrząc z odwagą w lodowate oblicze śmierci, ale żałując tego jedynie, że już nic Ojczyźnie nie da i że odchodzi od tej najdroższej – na wieki.
Dowiemy się, że Edward Rydz-Śmigły porzucił malarstwo dla wojowania, szybko zostając twardym oficerem piechoty, na którym nigdy nie było znać zmęczenia, który nigdy nie był niespokojny i który walkę prowadził po prostu, jak wykład treściwy – „po kilku dowodach nieprzyjaciel rzuca potrójne okopy i rozumie naukę – na długo”.
Przypomnimy sobie także osobę Józefa Hallera, dowodzącego Żelazną Brygadą i II Korpusem Polskim, który bił się z Rosjanami w Karpatach, z Austriakami pod Rarańczą i z Niemcami pod Kaniowem i dla którego jedynym celem była wolna Ojczyzna z własnym wojskiem. Hallerowi największą sławę przyniosła Błękitna Armia, którą zorganizował i przywiózł z Francji do Polski. To o nim Szarkowa pisze: „Oswobodził Galicję, zaślubił Rzeczpospolitą Bałtykowi, bronił Warszawy”.
W książce Joanny Wieliczki-Szarek nie zabrakło również takich postaci jak: Bolesław Mościcki, Lucjan Żeligowski, Stanisław Kaszubski „Król”, Bolesław Wieniawa-Długoszowski, Leopold Kula „Lis”, Kazimierz Piątek „Herwin”, bracia Herzogowie: Franciszek, Stanisław, Stefan, Józef, Franciszek Pększyc „Grudziński”, Andrzej Galica, Tadeusz Furgalski „Wyrwa”, Zbigniew Dunin-Wąsowicz, Bogusław Szul-Skjoldkrona.
Książka „Żołnierze niepodległości” przywraca pamięć o losach bohaterów, walczących o naszą niepodległość. I pozwala też spojrzeć na nich z innej, bardziej ludzkiej i bliższej naszej codzienności perspektywy.
Polecamy!
Magdalena Żuraw
Joanna Wieliczka-Szarkowa, Żołnierze Niepodległości 1914-1918, Wydawnictwo AA, Kraków 2013.
{galeria}
