Szymon, pomagając chorym (podobnie jak inni zakonnicy) – sam się zaraził. Po krótkiej chorobie zmarł 18 lipca – mówi dla PCh24.pl o. dr Innocenty Marek Rusecki OFM, historyk Kościoła z klasztoru ojców bernardynów na Czerniakowie w Warszawie.
Wesprzyj nas już teraz!
Kiedy urodził się św. Szymon z Lipnicy?
Szymon urodził się pomiędzy 1435 a 1440 rokiem w Lipnicy (dzisiejsza Lipnica Murowana) koło Bochni. Był synem Anny i Grzegorza, średnio zamożnych mieszczan. Jego ojciec był prawdopodobnie piekarzem
W 1454 r. podjął studia w Akademii Krakowskiej, które ukończył w 1457 otrzymując stopień bakałarza sztuk wyzwolonych. W tym samym roku wstąpił do bernardynów. Czym się kierował, wstępując do tego zakonu? Czy jest możliwe, że poznał osobiście w Krakowie św. Jana Kapistrana?
Szymon jako pobożny człowiek zapewne poszukiwał miejsca dla siebie wśród krakowskich zakonów. Wydaje się, że wstąpił do Bernardynów pod wpływem żarliwych kazań Jana Kapistrana, wielkiego misjonarza i zwolennika obserwy zakonnej wśród Braci Mniejszych. Zresztą podobnie uczyniło wielu młodych studentów Wszechnicy Jagiellońskiej. Jak podają kroniki klasztorne, większość pierwszego naboru do klasztoru obserwanckiego (Bernardynów) rekrutowało się z szeregów studentów Akademii Krakowskiej. Wydaje się, że jednak osobiście nie poznał Jana Kapistrana, ale słuchał jego kazań głoszonych w Krakowie.
Wiele lat spędził w zakonie będąc przełożonym. Jakie funkcje i gdzie sprawował?
Po odbyciu studiów teologicznych Szymon otrzymał około 1460/1462 roku święcenia kapłańskie. Najpierw, od 1465 roku, pełnił posługę gwardiana, czyli przełożonego tarnowskiego konwentu. Następnie w 1467 roku przeniósł się na Stradom do Krakowa, gdzie poświęcił się głoszeniu kazań, znanych z jasności i mądrości. Od tego też roku, jako pierwszy wśród Braci Mniejszych, został kaznodzieją zakonnym i katedralnym w Krakowie – z tego powodu nadano mu tytuł praedicator ferventissimus. Musiał znać bardzo dobrze łacinę, ponieważ kazania były wówczas wygłaszane w tym języku. W krakowskim klasztorze pracował również jako skryptor.
W 1472 roku uczestniczył w uroczystościach przeniesienia relikwii św. Bernardyna do nowego kościoła wystawionego ku jego czci w Akwilei. W 1476 roku Szymon został wybrany członkiem zarządu konwentu krakowskiego. Był również przedstawicielem na kapitułę generalną Zakonu Braci Mniejszych, która zebrała się w 1478 roku w Pawii. Wyruszył na nią wraz z ówczesnym prowincjałem Chryzostomem z Ponieca i gwardianem z Krakowa, Marianem z Jeziorka, a po zakończeniu obrad kapitulnych odwiedził Rzym, a następnie pielgrzymował do Ziemi Świętej. Po powrocie do kraju był jeszcze, w nieznanym bliżej czasie, komisarzem Prowincji.
Wspomniał Ojciec, że św. Szymon z Lipnicy był wybitnym kaznodzieją. Czy zachowały się jego kazania?
Nie zachowały się jego kazania, ale w najstarszych kronikach znajdujemy raczej tematykę i sposób kazań przez niego głoszonych. Św. Szymon w stylu swojego kaznodziejstwa, a nawet w modulacji głosu, jak również w stosowaniu zwrotów modlitewnych w trakcie kazań, naśladował św. Bernardyna ze Sieny i św. Jana Kapistrana, którego słyszał w młodości jako student Akademii Krakowskiej.
Co wiemy o życiu duchowym i ascetycznym św. Szymona z Lipnicy?
Trudno w świetle zachowanych materiałów źródłowych w pełni opisać, czy przedstawić sylwetkę duchową św. Szymona. Z całą pewnością możemy stwierdzić, iż duchowość jego nie odbiegała od modelu świętości, jaki w tym środowisku i epoce obowiązywał. Był zatem człowiekiem, którego charakteryzowała wytrwałość, umartwienie, umiłowanie modlitwy, duch zakonny. Generalnie najbardziej w życiu św. Szymona z Lipnicy widać surowość dla siebie, modlitwę i pracę. Miał wielkie nabożeństwo do Najświętszego Sakramentu i do Najświętszej Maryi Panny.
Wspomniał Ojciec, że św. Szymon z Lipnicy to również pielgrzym do Ziemi Świętej. Co na ten temat wiadomo?
Pielgrzymka do Ziemi Świętej była dla św. Szymona bardzo ważnym zdarzeniem w życiu duchowym. Odbył ją w latach 1478-1479. Nie znamy trasy ani bliższych okoliczności. Odwiedzenie świętych miejsc na pewno pozostawiło w św. Szymonie głębokie i silne wrażenie.
W jakich okolicznościach i kiedy zmarł Szymon z Lipnicy?
Epidemia, która w 1482 roku wybuchła w Krakowie, dotknęła również klasztor Bernardynów. Źródła podają, iż zmarło wówczas 25 zakonników. Wśród nich był Szymon, który pomagając chorym (podobnie jak inni zakonnicy) – sam się zaraził. Po krótkiej chorobie zmarł 18 lipca tegoż roku. Pogrzeb odbył się w tym samym dniu w godzinach wieczornych. Został pochowany w kościele klasztornym pod wielkim ołtarzem.
Jak przebiegał jego proces beatyfikacyjny i kanonizacyjny?
Oddolny kult Szymona w kościele krakowskim sprawił, iż bernardyni podjęli starania o beatyfikację Szymona. W 1488 roku dokonano ekshumacji doczesnych szczątków na podstawie specjalnego breve papieża Innocentego VIII. O beatyfikację zabiegał również arcybiskup Jan Łaski, który przebywając na soborze laterańskim V w 1514 roku złożył stosowną petycję. Dalsze starania podjęto dopiero w XVII wieku. Świadczy o tym list postulacyjny króla Zygmunta III z roku 1609 skierowany do papieża Pawła V. W 1637 roku odbył się diecezjalny proces o życiu i cudach oraz później drugi proces diecezjalny o nieprzerwanym kulcie, trwający w latach 1640-1642. Proces apostolski otwarto w 1683 roku. Ostatecznie dekret beatyfikacyjny został wydany 24 lutego 1685 roku przez papieża Innocentego IX.
Pierwsze wyraźne zabiegi o kanonizację przypadają na 1776 rok, kiedy to na sejmie walnym konfederackim król wraz ze zgromadzonymi stanami uchwalił podjąć w Rzymie właściwe w tej sprawie starania. Jednakże w dalszych latach sprawa kanonizacji Szymona stanęła w miejscu. Zapewne wpłynęła na to sytuacja polityczna Polski oraz znaczne osłabienie kultu. Dopiero w 1947 roku wysłano do Rzymu szereg listów polecających z prośbą o wznowienie procesu i spowodowano wydanie przez Kongregację Obrzędów zlecenia przeprowadzenie procesu apostolskiego super miraculis, który odbył się w Krakowie w 1949 roku. Ostatecznie proces kanonizacyjny na szczeblu diecezjalnym ukończono w 2000 roku, natomiast 3 maja 2007 roku papież Benedykt XVI na placu św. Piotra ogłosił błogosławionego Szymona z Lipnicy świętym.
Gdzie możemy spotkać szczególny kult św. Szymona z Lipnicy?
Szczególny kult to oczywiście kościół Bernardynów w Krakowie, gdzie znajduje się grób świętego. W 1488 r. Władysław z Gielniowa, sprawujący wówczas funkcję prowincjała, na podstawie specjalnego breve papieża Innocentego VIII dokonał przeniesienia ciała Szymona do osobnej kaplicy kościoła, aby można było Szymonowi oddawać cześć publiczną. Grobowiec Szymona nawiedzali liczni pielgrzymi, a nagromadzone wota były dowodem jego skutecznego orędownictwa. Zaraz po jego śmierci miało miejsce aż 377 cudownych uzdrowień i łask.
Innym szczególnym miejscem kultu św. Szymona jest jego rodzinna miejscowość – Lipnica Murowana.
Bóg zapłać za rozmowę!
KRaj
Wywiad po raz pierwszy opublikowano w 2013 roku.
