1. Każdy wie, że rozum nasz jest ograniczony i że wszystkiego nie możemy rozumem naszym sami dociec i poznać. Co do prawd, o których wiemy z objawienia Bożego, to jedne są takie, że i rozumem samym możemy ich dociec i poznać je z wszelką ścisłością i pewnością, jak np. tę prawdę, że jest Bóg – i niektóre własności Boże; inne są takie, że rozum sam przez się zupełnie nie jest w stanie ich poznać i dowieść – i jedno chyba tylko wykazać może. iż w prawdach tych niema żadnej niemożebności i sprzeczności, czyli, że te prawdy nie są rozumowi przeciwne i niemożebne. Takiemi są prawie wszystkie tajemnice naszej wiary Św., jak np. tajemnica Trójcy Przenajśw., Wcielenie Syna Bożego, obecność P. Jezusa w Przenajśw. Sakramencie i inne. – A nareszcie są prawdy pośrednie pomiędzy dwoma rodzajami, powyżej przytoczonymi, t. j. takie, o których rozum może coś poznać, jak np., że one są możebne, że one są prawdopodobne, że one może nawet być powinny, – ale czy w rzeczywistości tak, a nie inaczej jest z pewnością, – tego rozum sam bez objawienia Bożego poznać i dowieść nie może. – Otóż taką jest i objawiona nam prawda Boża o piekle.
Coś o piekle może i rozum sam poznać i dowieść, a mianowicie: że jest i musi być jakaś kara dla grzeszników za ich grzechy, jeśli zeszli z tego świata w niepokucie i bez przeproszenia i pojednania się z Panem Bogiem i otrzymania przebaczenia. Kto bowiem wierzy w Boga Najświętszego, nieskończenie grzechem się brzydzącego, – i Boga Najsprawiedliwszego, za dobre nagradzającego a za złe karzącego, – ten widząc, że w tem życiu złe tak często bezkarnie uchodzi, że tylu ludzi całe życie w grzechach żyje, z Boga i Jego przykazań nic sobie nie robi, i że często w takim stanie trwają aż do śmierci i z tego świata schodzą bez przeproszenia P. Boga i bez pojednania się z Nim – to tem samem musi uznać, że tacy grzeszni ludzie po śmierci muszą być karani i nie mogą być tak samo w niebie, jak ci, co całe życie Pana Boga kochali i Jego przykazania wiernie zachowywali! Życie wieczne po śmierci takich np. bluźnierców, co Bogu samemu bluźnili, – tyranów i okrutników, co tyle krwi niewinnej śś. Męczenników przelali, – morderców, złodziei, rozpustników, co całe życie w zbrodniach i rozpuście żyli i t. d. – z pewnością nie będzie takie same, jak dusz Świętych! To widzi jasno sam rozum! Mają mocarze ziemscy dla zbrodniarzy swoje kryminały – ma też i Pan Bóg swój, a tym jest piekło!
Ks. Feliks Cozel T.J., Dokąd idziesz i dokąd zajdziesz?, Kraków 2006, s. 84-86.
[Pisownia zgodnie z oryginałem z 1908 roku]
