Z powodu ogłoszenia epidemii koronawirusa w Polsce IPN wstrzymał prace poszukiwawcze i ekshumacyjne. W kraju i zagranicą jest dużo zlokalizowanych miejsc gdzie mogły zostać ukryte szczątki bohaterów podziemia oraz cenne artefakty, jednak w obecnej sytuacji, stanowiska te nie są eksplorowane.
Na rok 2020 Biuro Poszukiwań i Identyfikacji IPN zaplanowało poszukiwania w wielu miejscach w Polsce i zagranicą. Przeprowadzone miały być m.in. prace poszukiwawcze na Żywiecczyźnie i Śląsku Cieszyńskim. Poszukiwane są tam szczątki żołnierzy oddziału Narodowych Sił Zbrojnych dowodzonego przez majora Henryka Flamego „Bartka”. Zaś na Śląsku Cieszyńskim zlokalizowano prawdopodobne miejsca pochówków żołnierzy Narodowej Organizacji Wojskowej, która działała tu w latach powojennych. Prace poszukiwawcze miały tam zostać przeprowadzone właśnie wiosną 2020 roku.
Wesprzyj nas już teraz!
Instytut Pamięci Narodowej zamierzał przeprowadzić też w tym roku prace poszukiwawczo-ekshumacyjne ofiar rzezi wołyńskiej w Hucie Pieniackiej na Ukrainie. 28 lutego 1944 roku doszło tam do pacyfikacji polskiej ludności cywilnej, w wyniku której śmierć poniosło około 850 osób. Każdy w kilkunastu oddziałów Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN, działających na terenie całej Polski, zaplanował przeprowadzenie w tym roku licznych i pilnych prac poszukiwawczych i ekshumacyjnych w terenie. Niestety w związku z zaleceniami i decyzjami władz państwowych, dotyczącymi wprowadzonego stanu epidemii, Instytut Pamięci Narodowej był zmuszony wszystkie te prace zawiesić na czas nieokreślony.
IPN wstrzymuje się również z organizacją uroczystości przekazania not identyfikacyjnych rodzinom żołnierzy podziemia, których imiona i nazwiska rozpoznano dzięki badaniom porównawczym DNA. Jeszcze pod koniec lutego prof. Krzysztof Szwagrzyk dyrektor Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN, w wywiadach udzielanych mediom zapowiadał, że najbliższe wręczenie not identyfikacyjnych, które od kilku lat mają miejsce w Pałacu Prezydenckim w Warszawie, odbędą się „na wiosnę”. Jednak, choć wiosna zbliża się szybkimi krokami ku końcowi, IPN nie podaje żadnego terminu wręczenia not. Oczywiście ma to związek z ogłoszoną w Polsce epidemią koronawirusa.
Na najbliższy czas nie zaplanowano również przeprowadzenia uroczystych pochówków szczątek żołnierzy podziemia. Ostatni taki pochówek miał miejsce 1 marca podczas obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych na cmentarzu w Ciechanowcu ( woj. podlaskie). Uroczyście pochowani zostali wówczas bracia Lucjan i Zygmunt Marchelowie – żołnierze Narodowego Zjednoczenia Wojskowego, wyrokiem doraźnego sądu komunistycznego skazani na śmierć 27 grudnia 1946 roku. Tego samego dnia zostali publicznie rozstrzeleni w miejscowości Wojtkowice – Glinna. Ich szczątki IPN odkrył 3 lata temu. Ten uroczysty pogrzeb przeprowadzono, można powiedzieć, tuż przed ogłoszeniem w Polsce stanu epidemii.
Z powodu epidemii koronawirusa oraz w związku z zaleceniami i decyzjami władz państwowych Instytut Pamięci Narodowej odwołał bądź przesunął na terminy późniejsze, wydarzenia krajowe i zagraniczne, debaty historyczne i międzynarodowe konferencje. Zamknięto należące do IPN tzw. Przystanki Historia, czyli punkty w kraju i zagranicą, w których odbywały się spotkania czy wykłady. Do maksimum ograniczone zostały wizyty w siedzibach IPN. Wielu pracowników wykonywało swoją pracę zdalnie. Dopiero teraz zaczynają wracać do biur. Czytelnie akt pozostają zamknięte do 25 maja. W tym terminie mają jednak zostać otwarte.
Adam Białous
