5 października 2020

Jak św. Franciszek z Asyżu zalecał aby fratelli tutti zachowywali się pośród muzułmanów i innych niewiernych

Poczyniona przez papieża uwaga co do inspirującego wpływu osoby św. Franciszka z Asyżu na powstanie ostatniej encykliki wydaje się być – na pierwszy rzut oka – czymś  wyłącznie pozytywnym. Tymczasem sposób skorzystania przez papieża z inspirującego go tekstu, sam w sobie, okazuje się niezbyt inspirujący. Nie wdając się w analityczną refleksję na temat wpływu duchowości św. Franciszka na ducha encykliki Fratelli tutti, pragnąłbym jedynie zwrócić uwagę na jeden, niemałoważny, szczegół. Chodzi o tekst 16-go rozdziału Reguły niezatwierdzonej św. Biedaczyny z Asyżu, tekst, do którego papież bezpośrednio się odwołuje zaraz na wstępie swej encykliki.

 

W punkcie drugim encykliki „Fratelli tutti” papież pisze:

Wesprzyj nas już teraz!

 

„Nie lekceważąc trudności i niebezpieczeństw, św. Franciszek poszedł na spotkanie z sułtanem z taką samą postawą, jakiej wymagał od swoich uczniów: aby, nie negując własnej tożsamości, „pośród saracenów i innych niewiernych […] nie wdawać się w kłótnie ani w spory, lecz być poddanymi wszelkiemu ludzkiemu stworzeniu ze względu na Boga[1].

 

Opierając się o powyższy cytat stwierdzić należy, że papież Franciszek, odwołując się do wspomnianej Reguły (z roku 1221) mówiącej o dwóch rodzajach-sposobach zachowania się braci pośród saracenów i innych niewiernych, podaje tylko pierwszy z nich. Dlaczego jednak nie wspomina o drugim? Niezależnie od odpowiedzi na powyższe pytanie, sadzę, że warto go przytoczyć, tym bardziej że sens drugiego sposobu zachowania pokazuje wyraźnie jaki był główny cel wyprawy misyjnej, której w roku 1219 podjął się Poverello, udając się do Egiptu i Ziemi Świętej. Choć z pewnością, jak pisze dalej papież: „[u]derza nas, jak osiemset lat temu Franciszek zalecał, by unikać wszelkich form agresji czy sporów, a także by żyć pokornie i po bratersku „w poddaniu”, także wobec tych, którzy nie podzielają ich wiary” [2], tym niemniej, co trzeba podkreślić, owo „poddanie” było jedynie warunkiem umożliwiającym nawoływanie – i o to właśnie chodzi przy drugim sposobie zachowania – tychże niewiernych do uwierzenia w Boga w Trójcy Jedynego.

 

Aby tekst mówiący o drugim sposobie zachowania został jak najlepiej zrozumiany, najwłaściwszym  będzie przytoczyć  go w kontekście całego rozdziału:

 

[Rozdział 16: O udających się do saracenów i innych niewiernych]

 

(1) Pan mówi: Oto Ja was posyłam jak owce między wilki. (2) Bądźcie więc roztropni jak węże, a nieskazitelni jak gołębie (Mt 10,16). (3) Dlatego ktokolwiek z braci za Boskim natchnieniem zechce iść do saracenów lub innych niewiernych, niech idą za pozwoleniem swego ministra i sługi. (4) Minister zaś, jeśli uzna ich za odpowiednich do posłania, niech udzieli im pozwolenia i nie wyraża swego sprzeciwu, albowiem – jeśli w tej albo w innych sprawach postąpiłby bez rozeznania – będzie musiał zdać rachunek przed Panem (por. Łk 16,2). (5) Bracia natomiast, którzy udają się [do niewiernych], mogą duchowo zachowywać się pomiędzy nimi na dwa sposoby. (6) Pierwszy sposób polega na tym, żeby nie wywoływali kłótni i sporów, ale byli poddani wszelkiej osobie ludzkiej ze względu na Boga (1 P 2,13) oraz aby przyznawali się do tego, że są chrześcijanami[3]. (7) Drugi sposób wyraża się w tym, aby – jeśli poznają, że to podoba się Bogu – głosili słowo Boże, by uwierzyli w wszechmogącego Boga, Ojca i Syna, i Ducha Świętego, Stworzyciela wszystkich rzeczy, w Syna Odkupiciela i Zbawiciela, a także aby zostali ochrzczeni i stali się chrześcijanami, ponieważ, jeśli się ktoś nie narodzi z wody i z Ducha Świętego, nie może wejść do królestwa Bożego (por. J 3,5).

 

(8) Te i inne [prawdy] o ile spodobałoby się to Panu – mogą głosić im i innym, ponieważ Pan w Ewangelii powiada: „Do każdego, kto przyzna się do Mnie przed ludźmi, przyznam się i Ja przed moim Ojcem, który jest w niebie” (Mt 19,32). (9) I: „Kto będzie się wstydził Mnie i słów moich, tego i Syn Człowieczy będzie się wstydził, gdy przyjdzie w swojej chwale oraz w chwale Ojca i świętych aniołów” (por. Łk 9,26).

 

(10) Wszyscy bracia, gdziekolwiek się znajdują, niech pamiętają, że oddali siebie i pozostawili swe ciała Panu naszemu Jezusowi Chrystusowi. (11) I z miłości do Niego powinni narażać się nieprzyjaciołom, tak widzialnym, jak niewidzialnym – gdyż Pan mówi: „Kto utraci swoje życie z Mojego powodu, ten je ocali (por. Łk 9,24) na życie wieczne (Mt 25,46). (12) Błogosławieni, którzy cierpią prześladowanie dla sprawiedliwości, ponieważ do nich należy Królestwo niebieskie (Mt 5,10); (13) Jeśli Mnie prześladowali, i was prześladować będą (J 15,20). (14) Jeśli prześladować was będą w jednym mieście, uciekajcie do drugiego (por. Mt 10,23). (15) Błogosławieni jesteście (Mt 5,11), gdy ludzie was znienawidzą (Łk 6,22) i złorzeczyć wam będą (Mt 5,11), i gdy będą was prześladować, i gdy wyłączą was spośród siebie i będą was znieważać i imię wasze odrzucą jako złe (Łk 6,22), i gdy, ze względu na Mnie, mówić będą kłamliwie wszystko co złe przeciwko wam (Mt 5,11). (16) Cieszcie się i radujcie w owym dniu (Łk 6,23), ponieważ zapłata wasza obfita jest w niebie (por. Mt 5,12). (17) Powiadam zaś wam, przyjaciołom moim, nie dajcie się im zastraszyć (por. Łk 12,4) (18) i nie bójcie się tych, którzy zabijają ciało (Mt 10,28), a potem nie mają już nic do zrobienia (Łk 12,4). (19) Baczcie, abyście się nie trwożyli (Mt 24,6). (20) Przez swoją cierpliwość posiądziecie wasze dusze (Łk 21,19); (21) kto zaś wytrwa do końca, ten będzie zbawiony” (Mt 10,22; 24,13) [Tł. własne].

 

Na tle znanych nam świadectw, niestety coraz liczniejszych, nawracania innych na islam, m.in. drogą przymusu fizycznego, należy – jak sądzę – ciągle przypominać sobie, co św. Franciszek z Asyżu napisał na temat nawracania saracenów i innych niewiernych. Jest to konieczne tym bardziej, im wyraźniej uświadamiamy sobie to, od jak dawna nie kroczymy już ukazaną przez niego drogą.

 

o. Krzysztof Kukułka OFMConv

 

 

 

[1] Fratellii tutti, 2, Św. Franciszek z Asyżu, Reguła niezatwierdzona, 16, 3.6: FF 42-43. Wykorzystany powyżej cytat z Reguły św. Franciszka pochodzi z: Święci Franciszek i Klara z Asyżu, Pisma. Wydanie łacińsko-polskie. Przekład polski: Kajetan Ambrożkiewicz. Wyd. II popr. Kraków – Warszawa 2004, 157.

[2] Fratellii tutti, 3.

[3] Sens tego zdania nabrałby co nieco innego znaczenia, gdyby przyjąć tłumaczenie Biblii Tysiąclecia: „poddani każdej ludzkiej zwierzchności” albo też Biblii Warszawsko-Praskiej: „Ze względu na Pana bądźcie ulegli każdej ludzkiej władzy”.

Wesprzyj nas!

Będziemy mogli trwać w naszej walce o Prawdę wyłącznie wtedy, jeśli Państwo – nasi widzowie i Darczyńcy – będą tego chcieli. Dlatego oddając w Państwa ręce nasze publikacje, prosimy o wsparcie misji naszych mediów.

Udostępnij
Komentarze(0)

Dodaj komentarz

Anuluj pisanie