20 lipca 2018

Co z wolnością sumienia przedsiębiorców? Trybunał Konstytucyjny nadal milczy

(Wejście do siedziby TK. By Adrian Grycuk [CC BY-SA 3.0 pl (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/pl/deed.en)], from Wikimedia Commons )

Złożony w Trybunale Konstytucyjnym wniosek dotyczący stwierdzenia niezgodności z ustawą zasadniczą przepisu uchwalonego jeszcze w okresie komunizmu, który stał się podstawą do skazania łódzkiego drukarza, wciąż czeka na rozpatrzenie.

 

Złożona przez Instytut Ordo Iuris jeszcze 12 września 2017 roku w Trybunale Konstytucyjnym skarga konstytucyjna wciąż czeka na rozpatrzenie. Sprawa dotyka łódzkiego drukarza, który powołując się na swe przekonania, odmówił organizacji LGBT wykonania banerów. Przedsiębiorca – na podstawie przepisu pamiętającego czasy komuny –  został uznany winnym, ale sąd odstąpił od wymierzenia kary. Niepowodzeniem zakończyła się też rozprawa kasacyjna. Jednak drukarz może jeszcze oczyścić się z zarzutów – wystarczy, by TK uznał wspomniany przepis za niekonstytucyjny. Obecnie skarga jest w fazie wstępnego rozpoznania.

Wesprzyj nas już teraz!

 

W przypadku korzystnego dla wolności sumienia i działalności gospodarczej orzeczenia, prawnicy Ordo Iuris wystąpią ze skargą o wznowienie postępowania przeciwko łódzkiemu drukarzowi. Niestety, do dnia dzisiejszego termin rozpoznania spraw w Trybunale Konstytucyjnym nie został wyznaczony – zaznaczył obrońca drukarza, Adama J., adw. dr Bartosz Lewandowski – Dyrektor Centrum Interwencji Procesowej Ordo Iuris. Niezależnie od interwencji Instytutu, z podobnym wnioskiem do Trybunału zwrócił się też Prokurator Generalny.

 

Ordo Iuris jest zdania, że przekonania religijne mogą stanowić uzasadnioną przyczynę odmowy świadczenia. Potwierdził to także Sąd Najwyższy. Zatem ocena Trybunału – korzystna dla drukarza – wydaje się być tu formalnością.

 

Poniżej prezentujemy szczegóły sprawy wraz z komentarzem Instytutu.

Jak przypomniał Ordo Iuris, postanowieniem z 14 czerwca 2018 roku Sąd Najwyższy oddalił kasację do wyroku Sądu Okręgowego wniesioną przez Prokuratora Generalnego – na korzyść obwinionego. Prokurator Generalny zarzucił orzeczeniu Sądu odwoławczego rażące, mające istotny wpływ na treść orzeczenia naruszenie przepisów prawa procesowego. Sąd poprzedniej instancji zaniechał należytego rozpoznania zarzutów podniesionych w złożonych na korzyść obwinionego drukarza Adama J. apelacjach oraz przedstawionej w tej mierze argumentacji. Dotyczyła ona obowiązku  realizacji świadczenia, okoliczności mających wskazywać na powstanie zobowiązania oraz stanowiska, że odmowa wykonania przez drukarza usługi, w tym wynikająca  z jego przekonań religijnych nie była uzasadniona w rozumieniu art. 138 k.w.

 

Sąd Najwyższy wskazał, że w sprawie obwinionego Adama J. doszło do zawarcia umowy o dzieło między Fundacją LGBT a spółką zatrudniającą drukarza. Stąd – w ocenie Sądu – zasada swobody zawierania umów czy wolności gospodarczej nie może uzasadniać odmowy wykonania usługi poligraficznej przez zobowiązanego drukarza, ponieważ odmowę poprzedziła umowa o dzieło zawarta w ramach wolności gospodarczej i swobody zawierania umów. Tym samym Sąd Najwyższy odrzucił argumentację prawników Ordo Iuris, którzy podkreślali, że między drukarnią a Fundacją LGBT trwały negocjacje i umowa nie została jeszcze zawarta. Sąd Najwyższy – nawet odmiennie oceniając stan faktyczny – zgodnie z przepisami procedury, był związany ustaleniami Sądu Okręgowego w Łodzi.

 

Co istotne, Sąd Najwyższy wskazał, że przekonania religijne mogą stanowić uzasadnioną przyczynę odmowy świadczenia, co uniemożliwiałoby ukaranie odmawiającego za wykroczenie z art. 138 k.w. Organ przyznał, że „uzasadniona odmowa w rozumieniu art. 138 k.w. mogłaby np. wystąpić także w sytuacji drukarza, który jako katolik otrzymuje zlecenia na wydrukowanie reklamy propagującej treści oczywiście sprzeczne z zasadami jego wiary.  Sąd Najwyższy stwierdził że w przedmiotowej sprawie obwiniony nie miał uzasadnionego powodu do odmowy dokonania wydruku, ponieważ jego działanie było odtwórcze i wiązało się z wykonywaniem czynności technicznych. Nadto treść projektu wskazywała, że roll – up miał informować o istnieniu Fundacji, poprzez zamieszczenie jej nazwy oraz adresu internetowego. Zdaniem Sądu Najwyższego przesłanie grafiki miało charakter neutralny i z tego powodu grafika nie mogła naruszać przekonań religijnych obwinionego.

 

Sąd Najwyższy podkreślił, że „nie jest wykluczona sytuacja w której osoba zobowiązana do świadczenia usługi wykonująca prace artystyczne, np. malarz czy rzeźbiarz manifestująca swoją przynależność do określonej wspólnoty religijnej i żyjąca według jej kanonów, mając bezpośredni wpływ na ostateczny kształt usługi poprzez zaangażowanie swojej wrażliwości oraz norm moralnych czy obyczajowych, które respektuje, może odmówić wykonania tej pracy, gdy jej przekonania religijne i godność twórcy w konkretnym przypadku są wartością wyższą od innych, które zostałyby naruszone np. od zakazu dyskryminacji”.

 

Sąd Najwyższy akceptuje pogląd, że źródłem obowiązku wynikającego z art. 138  k.w. jest już fakt zawodowego świadczenia usług. Organ uznał też, że przekonań religijnych, które legły u podstaw odmowy świadczenia przez obwinionego, nie należy utożsamiać z konfliktem sumienia, który jest pojęciem szerszym. Konflikt sumienia może wystąpić także u osób o poglądach ateistycznych i jego podłożem mogą być nie tylko powody religijne. Zdaniem Sądu „działanie podjęte wbrew przekonaniom religijnym zazwyczaj powoduje konflikt sumienia i wkracza w konstytucyjną wolność sumienia określoną w art. 53 ust. 1 konstytucji RP.” Sąd Najwyższy zwraca uwagę, że „użyty w art. 138 k.w. termin „uzasadniona przyczyna odmowy świadczenia” jest terminem o nieostrym zakresie – tzw. terminem niedookreślonym, ponieważ nie sposób opracować zamknięty katalog przyczyn dla których odmowa świadczenia jest uzasadniona. Dlatego też należy uznać, że znamię to ma charakter otwarty, albowiem mieści w sobie w szerokie spectrum przyczyn. W konsekwencji należy uznać że sformułowanie „uzasadniona przyczyna” w rozumieniu art. 138 k.w., jako okoliczność usprawiedliwiająca odstąpienie zobowiązanego od wykonania świadczenia, stanowi rodzaj klauzuli generalnej, która przy ocenie motywacji zobowiązanego pozwala na porównywanie różnych wartości, które legły u podstaw odmowy. Klauzula ta umożliwia również stosowanie kryteriów pozaprawnych, w postaci norm moralnych, obyczajowych i religijnych”.

 

„Z powyższych względów należy uznać że o ile przy wykonywaniu konkretnej usługi powstaje konflikt podstawowych wolności i praw między usługodawcą, a konsumentem to w pojęciu „uzasadnionej przyczyny użytym w art. 138 k.w. mieszczą się również przekonania religijne, co oznacza, że gdy pozostają one w sprzeczności z cechami i charakterem usługi, wolno odmówić wykonania takiego świadczenia, nawet jeżeli pozostają one w konflikcie z innymi wartościami, w tym także konstytucyjnymi, takimi jak zakaz dyskryminacji. Natomiast odmowy wykonania świadczenia nie mogą uzasadniać indywidualne przymioty osób (np. wyznanie religijne, manifestowane poglądy czy preferencje seksualne) na rzecz których usługę tę określony podmiot zobowiązany jest wykonać”.

 

Zobacz więcej: Przekonania religijne mogą stanowić uzasadnioną przyczynę odmowy świadczenia – Sąd Najwyższy w sprawie drukarza

 

Źródło: Instytut Ordo Iuris

MA

Wesprzyj nas!

Będziemy mogli trwać w naszej walce o Prawdę wyłącznie wtedy, jeśli Państwo – nasi widzowie i Darczyńcy – będą tego chcieli. Dlatego oddając w Państwa ręce nasze publikacje, prosimy o wsparcie misji naszych mediów.

Udostępnij
Komentarze(0)

Dodaj komentarz

Anuluj pisanie

Udostępnij przez

Cel na 2024 rok

Skutecznie demaskujemy liberalną i antychrześcijańską hipokryzję. Wspieraj naszą misję!

mamy: 104 515 zł cel: 300 000 zł
35%
wybierz kwotę:
Wspieram