Od 1 stycznia 2020 roku cztery polskie miejscowości odzyskają prawa miejskie, które odebrał im car za pomoc powstańcom styczniowym. Miastami znów staną się Czerwińsk nad Wisłą, Lututów w powiecie wieruszowskim, Piątek w łęczyckim (woj. łódzkie) oraz Klimontów w województwie świętokrzyskim.
Czerwińsk nad Wisłą jest miejscowością w powiecie płońskim, związaną z funkcjonującym tam od XII wieku klasztorem. Część biskupia miejscowości uzyskała prawa miejskie w XIV wieku, zaś w XVI wieku część klasztorna. To właśnie w Czerwińsku, w lipcu 1410 roku miała miejsce słynna przeprawa przez Wisłę wojsk polskich, które pod wodzą króla Władysława Jagiełły szły pod Grunwald na rozprawę z Krzyżakami. Prawa miejskie Czerwińsk utracił, za sprawą cara, w 1870 roku.
Wesprzyj nas już teraz!
Lututów uzyskał lokację miejską ponad 600 lat temu. Pierwsza degradacja miasta odbyła się przed 1714 rokiem. Ponowne nadanie praw miejskich miało miejsce w 1843 roku, zaś do ponownej degradacja miasta przez cara za pomoc powstańcom styczniowym doszło w roku 1870. Lututów jest siedzibą gminy o typowo miejskim układzie przestrzennym, z rynkiem w centrum miejscowości. Nowe miasto będzie mieć 1895 ha powierzchni.
Również Piątek w województwie łódzkim odzyska utracone w XIX wieku prawa miejskie. Miejscowość otrzymała je w XIV wieku, by utracić, wskutek represji rosyjskiego zaborcy, po powstaniu styczniowym. Co ciekawe w latach 60. XX wieku Jan Bronisław Ciesielski z Instytutu Geodezji i Kartografii wyznaczył w miejscowości Piątek umowny geometryczny środek Polski. Miejscowość liczy blisko 2 tysiące mieszkańców.
Klimontów od 1 stycznia ponownie wchodzi do grona miast polskich. Klimontów założył na mocy królewskiego przywileju Jan Zbigniew Ossoliński w dniu 2 stycznia 1604 roku. Prawa miejskie utracił on na mocy ukazu carskiego w 1870 roku. Przed wojną Klimontów miał blisko 6000 mieszkańców – dziś jest ich 2 tysiące.
Po tegorocznej zmianie liczba miast w Polsce zwiększy się do 944, z czego ok. 2/3 wchodzi w skład gmin miejsko-wiejskich, a 66 największych miast ma jednocześnie prawa powiatu. Ponadto, od 1 stycznia, kilka gmin zmieni swoje granice. Wśród nich są miasta – gminy Małomice, Szepietowo oraz Głogów Małopolski.
Źródła – urbs.news.pl, rp.pl, monay.pl
Adam Białous