Wbrew sugestii tytułu nie będzie to esej historyczny o zaprzańcach, którzy w 1939 r. we Lwowie wsparli sowieckiego okupanta; o literatach takich jak Aleksander Wat czy Adam Ważyk. Nie zamierzam też pisać tutaj o tych folksdojczach, którzy sprzedawali swój talent okupantom niemieckim; na przykład aktorach takich jak Kazimierz Junosza-Stempowski czy Igo Sym. Piszę o tych, którzy dzisiaj obrazili się na kraj, w którym mieszkają i za nic mają to, co definiuje polskość.
Pedagogika wstydu jest przeznaczona przede wszystkim dla indoktrynowanych. Dla tych, którzy rano słuchają Radia Zet, a wieczorem rozgłośni z Torunia. I dla tych, którzy w domu czytają „DoRrzeczy”, a w podróży to już Wyborczą. No i jeszcze dla tych, co dziecko posyłają do Pierwszej Komunii, ale na „Kler” bilety kupowali już w przedsprzedaży. Od 2015 roku, w związku z utratą bezpośredniego wpływu na media publiczne i oświatę, polskojęzycznym marksistom nieco trudniej grzebać w naszych mózgach, ale nie zwalniają, gdy chodzi o pedagogikę zaprzaństwa, którą – niczym narkotyk – aplikują swym wyborcom i janczarom, a to po to, aby przypadkiem nie zaczęli myśleć.
Wesprzyj nas już teraz!
Dokładnie tak sformatowany jest artykuł w postkomunistycznym tygodniku „Polityka” z 18 grudnia ub.r. Czas emisji wybrano precyzyjnie – najlepiej świnić, gdy ludzie świętują, gdy zechcą zasiąść do Wigilii. No i właśnie wtedy niech im „polskość stanie w gardle” (taki jest tytuł artykułu – „Polskość w gardle”). Niech zacznie ich dręczyć myśl, „jak stąd uciekać” (taki jest nadtytuł – „Jak uciec z Polski”). Teraz już wprowadzający cytat:
Czy z Polski można uciec? Czy da się ją porzucić? Wymazać z pamięci? Twórcy najważniejszych dzieł rodzimej kultury mijającego roku twardo obstają przy przekonaniu, że Polska to rodzaj choroby, z której nie można się wyleczyć – raz złapana, dręczy do końca życia.
Pięknie, prawda? No i to powołanie się na „Autorytety”. Chciałoby się rzec: Znaj proporcje, mocium panie. Bo ani to najważniejsze dzieła, ani nie są to twory rodzimej kultury. Jakiejś kultury pewnie i są, ale na pewno nie polskiej.
Mam świadomość, że weryfikacja tego, co nas otacza jest bardzo trudna. Lata ogłupiającej oświaty zrobiły swoje. Podobnie jak trwająca od dziesięcioleci relatywizacja etyki i estetyki, co bardzo utrudnia wartościowanie zjawisk kulturowych czy artystycznych. Przy tym jeszcze to, co najgorsze, czyli postępująca w Kościele katolickim od czasów Vaticanum Secundum apostazja i protestantyzacja. Tym samym, ten ostatni dekalogowy bastion już nie jest dla ludzi tak oczywistą ucieczką i opoką.
Rok 2019 znów „grozi” nam wyborami, które znów mają „zadecydować o losach Polski”, o jej „być czy nie być”. Straszna to perspektywa, że polskość ma zależeć od wyborów. Tym bardziej warto sobie przypomnieć, że wilk różni się od owcy i jego natury nie zmienią żadne przebieranki. Ta metafora, aby lepiej dopasować się do naszych przyzwyczajeń językowych, może potrzebowałaby innego niż wilk zwierza – na przykład szakala. W każdym bądź razie, chodzi o to, abyśmy dokładnie wiedzieli, z kim mamy do czynienia. I, co to za artyści suflują nam, w co mamy wierzyć. Wybrałem persony „znane”, bo same „pchają się na afisz”. Wybrałem te, o których ostatni było z tego, czy innego powodu nieco głośniej. Kolejność jest przypadkowa, a w nawiasach przy nazwiskach pojawiają się po dwa tytuły dzieł adekwatnych do światopoglądu tych czekistów kultury.
Pisarka Olga Tokarczuk (Pokot, Księgi Jakubowe)
Wymyśliliśmy historię Polski jako kraju tolerancyjnego, otwartego, jako kraju, który nie splamił się niczym złym w stosunku do swoich mniejszości. Tymczasem robiliśmy straszne rzeczy jako kolonizatorzy, większość narodowa, która tłumiła mniejszość, jako właściciele niewolników czy mordercy Żydów.
Reżyserka Maja Kleczewska (Wściekłość, Malowany ptak)
W 2015 r. władzę w Polsce przejęło prawicowe Prawo i Sprawiedliwość. To partia, którą kierują nacjonaliści, rasiści, homofobi i mizogini.
Mieszkam w kraju chwilowo zarządzanym przez szaleństwo, wulgarność, małostkowość i kłamstwo. Zwłaszcza kłamstwo i społeczne przyzwolenie na kłamstwo jest rodzajem zbiorowej psychozy.
Reżyser Krzysztof Warlikowski (dyrektor Teatru Nowego w Warszawie)
Interpretuję odwrót Polski z drogi wolności i demokracji na rzecz autorytarnego systemu i państwa narzucającego obywatelom zasady życia dyktowane przez Kościół. Tak rozumiem wybór ekstremalnej prawicy przy niskim zainteresowaniu wyborami.
Pisarz Szczepan Twardoch (Morfina. Lepiej byś tam umarł)
To nie jest tak, że polskość przetrwała, bo jacyś młodzi, zaślepieni chłopcy dali się pozabijać. Ta ich śmierć polskości się w niczym nie przysłużyła. A to i tak przy optymistycznym założeniu, że polskość czy w ogóle jakakolwiek tożsamość narodowa jest wartością. Jeśli jest, to jakoś, co najwyżej, sentymentalną.
Dziwią się potem, że podklasa zakłada koszulki z żołnierzami wyklętymi i innymi postaciami z patriotycznego komiksu i głosuje na partię bystrzaków, która może w zasadzie zrobić wszystko.
Nie, nie jestem Polakiem. Etnicznie nie jestem Polakiem, jestem Ślązakiem i mam głęboko w d…, czy to kogoś uraża, czy nie, albo czy jakiś polski patriota czuje się tym zagrożony.
Reżyser Krystian Lupa (Wycinka, Proces)
Dzisiejsza sytuacja w Polsce przerasta wszystko, co wzięłoby się na warsztat. To nieprawdopodobne pandemonium kłamstwa jest nowym zjawiskiem, demolka wszelkiego logicznego prawnego fair play zbija nas z tropu. To dewaluacja elementarnego sensu.
Prawdziwą przestrzenią duchową jest religia frustracji i krzywdy, do której katolicki Bóg, idee zemsty i odwetu, „zamach” smoleński lub 500+ wdzierają się przez szczeliny; ich mit jest dla nich stokroć prawdziwszy od naszych trosk i przerażeń obywatelskich.
Zdjęcia z Marszu [Niepodległości – uzup. taż] są przerażające. Dominuje w nich estetyka przemocy.
Prezes Fundacji Krystyna Janda (Teatr Polonia)
Co rano budzę się i zastanawiam, co mi jest. A to Polska.
Mój świat się wali, Polska się wali, ponieważ na nowo, zapanowało kłamstwo. Zbiorowe i totalne, świadome, usankcjonowane, instytucjonalne, a co za tym idzie pozwolenie na powszechne kłamstwo, czyli zło.
Jak widzę te flagi przyczepione do tych wszystkich samochodów… To są ludzie tak agresywni, ludzie, których ja się boję.
Aktor Jerzy Stuhr (Kontrabasista, Wałęsa w Kolonos)
Jesteśmy narodem niedouczonym. Niewychowanym. Jakbyśmy byli bardziej obywatelsko douczeni, to byśmy nie robili takich głupstw, że w rankingu największego zaufania wygrywa pani premier, która jest podwładną pana prezesa, którym w tym samym rankingu ma najwięcej nieufności.
Co Polskę wyróżnia: Antysemityzm, płytki katolicyzm i histeryczny patriotyzm.
Malarz i twórca komiksów Wilhelm Sasnal (Maus, Samoloty)
Polska ma duże braki oświeceniowe. Jesteśmy krajem peryferyjnym, który na własne życzenie skolonizował się sam. Przyjęliśmy najgorsze cechy każdego możliwego systemu.
To, czego się boję i co krytykuję, to właśnie masa ludzi o danych poglądach. Marsz ONR-u, pochód skrajnej prawicy. To dla mnie pochód kompleksu i głupoty.
Kategorię „narodu” uważam za przestarzałą i szkodliwą.
Kościół uważam za szkodliwą instytucję, która wyrządziła i wciąż wyrządza wiele zła.
Reżyserka Agnieszka Holland (W ciemności, Pokot)
Żyjemy w państwie niemalże wyznaniowym, a polski Kościół katolicki (w przeciwieństwie do wielu innych chrześcijańskich kościołów) jest skrajnie nietolerancyjny.
To, co dzieje się w polskim Kościele katolickim jest zaprzeczeniem idei chrześcijaństwa.
PiS dewastuje normalny rozwój Polski.
Gdyby PiS, poza rządem, przejął także większość samorządów w Polsce, to byłaby władza totalna. W momencie, gdyby przejęli także samorząd, to sfera wolności zostałaby zablokowana w przedsiębiorczości, kulturze, sprawach socjalnych i obyczajowych.
Reżyser Michał Zadara (Chopin bez fortepianu, Sprawiedliwość)
Obecny rząd na pewno pracuje na Rosjan. Czy robi to świadomie, czy nie, ze złej woli czy z nieudolności – to niewiele zmienia. Efekt jest ten sam: wyrywają Polskę Zachodowi i zbliżają do Wschodu.
Polska oddala się od europejskiego modelu państwa prawa i zaczyna tu obowiązywać model coraz bardziej wschodni i despotyczny.
PiS jest zasłużoną karą za 25 lat zaniedbania edukacji i kultury.
Pisarz Andrzej Stasiuk (Kucając, Życie to jednak strata jest)
Pielęgnują najniższe instynkty [PiS – uzup. taż]. Mówią: trzeba zabrać tym, co mają, i rozdać tym, którzy mają za mało, i tym, którzy zawsze będą chcieli więcej.
Przecież oni dobrze wiedzą, że są trochę brzydsi, trochę głupsi, trochę mniej utalentowani, trochę słabiej mówią po polsku.
Chcą sobie stworzyć alternatywny świat, alternatywną rzeczywistość literacką, artystyczną, bo to jest jedyna szansa, żeby istnieli. Ale mają poczucie, że to jest skłamane, dlatego są agresywni, dlatego kłamią w żywe oczy.
Polskim Kościołem, a pewnie Kościołem w ogóle, rządzi pragnienie władzy i seksualne obsesje starych facetów.
Oczywiście, moglibyśmy te wypiski kontynuować. Podaż zdrady jest jak najbardziej funkcją popytu, a ta ma od lat dobrą pogodę i nieograniczone poparcie piekła. Oprócz tych sformatowanych celebrycko, każdy region ma swoich lokalnych „folksdojczów” i powyższa lista mogłaby być znacznie dłuższa. I kiedy tak na to patrzymy, to faktycznie, są podobieństwa do okupacyjnych czasów i tych artystów, którzy się Polski wtedy wyparli, stając się obywatelami sowieckimi czy niemieckimi. Podobna jest również skala nienawiści do własnej Ojczyzny i – co charakterystyczne – niemal na tym samym oddechu kpią oni z wiary katolickiej i z Kościoła. Tak jak przed laty deklarują to, co dzisiaj zwie się „neutralnością światopoglądową” oraz wybierają inne obywatelstwo, przyznajmy – inne dzisiaj niż ich poprzednicy, bo „europejskie”.
Tomasz A. Żak
